ديده‌بان حقوق بشر: دولت ايران صدها نفر را در آذربايجان بازداشت كرد

^{مدافعان حقوق بشر نسبت به نتايج زيست محيطي خشك شدن درياچه اروميه هشدار داده اند}

^{يك سازمان بين المللي مدافع حقوق بشر از برخورد دولت ايران با معترضان به خشك شدن درياچه اروميه انتقاد كرده و از بازداشت صدها تن از معترضان خبر داده و شماري از فعالان سياسي ايراني نيز در مورد تبعات برخورد امنيتي با معترضان هشدار داده اند.
ديده بان حقوق بشر، از سازمان هاي بين المللي مدافع حقوق بشر، در اطلاعيه اي با عنوان "صدها تن در منطقه آذربايجان بازداشت شدند" كه در وبسايت اين سازمان منتشر شده، گفته است كه "مقامات ايران بايد اجازه برگزاري اعتراضات مسالمت آميز عليه سياست دولت اين كشور در تشديد روند خشك شدن درياچه اروميه در استان آذربايجان غربي را بدهد."
در اين اطلاعيه از مقامات جمهوري اسلامي خواسته شده است تا "فورا كساني را كه به خاطر استفاده از حق تجمع و اعتراض به سياست دولت بازداشت شده اند آزاد كند" و به نقل از خويشاوندان و شاهدان عيني آمده است كه از اوايل ماه اوت تا كنون، چند صد تن از معترضان و فعالان دفاع از محيط زيست در بازداشت به سر مي برند.
ديده بان حقوق بشر گفته است كه در هفته هاي اخير، حكومت ايران به بازداشت و ارعاب فعالان و اعضاي سازمان هاي حمايت از محيط زيست ادامه داده است كه معتقدند كه طرح هاي سدسازي و ساخت و سازهاي اطراف درياچه اروميه باعث كاهش ورود آب به اين درياچه شده و در نتيجه، روند خشك شدن آن را شدت بخشيده است.
به گفته آنان، كاهش سطح آب و افزايش غلظت نمك درياچه اروميه، كه بزرگترين درياچه درون سرزميني ايران و سومين درياچه بزرگ آب شور جهان است، به حيات گياهي و جانوري منطقه نيز صدمه زده و مي تواند آسيب هاي ديگري از جمله بروز توفان هاي نمك را در پي آورد.
جو استورك، مدير بخش خاورميانه ديده بان حقوق بشر، گفته است كه "دور جديد بازداشت ها در ايران نشان دهنده عدم مداراگري مقامات ايران در برابر هر نوع انتقادي است."
آقاي استورك افزوده كه مقامات ايراني بايد هر چه سريعتر آن گروه از اهالي آذربايجان را كه صرفا به خاطر تجمع مسالمت آميز دستگير كرده اند آزاد كنند و اگر دليل قابل قبولي در اثبات توسل اين افراد به اقدامات خشونت آميز در دست دارند، با ارائه اين دلايل و مدارك، به تفهيم اتهام بازداشتيان مبادرت ورزند.
در اين گزارش آمده است كه دور جديد بازداشت معترضان به خشك شدن درياچه اروميه روز ۲۴ اوت و با حمله ماموران انتظامي به ميهماني افطار در خانه صادق عوض پور در تبريز و بازداشت حدود سي نفر آغاز شد كه به گفته اعضاي خانواده هاي آنان، هيچيك هنوز آزاد نشده است.
ديده بان حقوق بشر به نقل از فعالان آذربايجاني در داخل و خارج ايران گفته است كه ماموران دولتي از روز ۲۷ اوت به بعد صدها تن را به دليل ابراز ناخرسندي از عدم تمايل دولت به نجات درياچه اروميه در شهرهاي تبريز، اروميه، اردبيل و ساير شهرهاي منطقه آذربايجان بازداشت و زنداني كرده اند كه شمار بازداشت شدگان در شهر اروميه به تنهايي به حدودسيصد تن مي رسد.
پس از دو هفته كه از آغاز موج بازداشت معترضان مي گذرد، اعضاي خانواده برخي از زندانيان به ديده بان حقوق بشر گفته اند كه هنوز اطلاعي از وضعيت خويشان بازداشتي خود ندارند و همچنين گزارش رسانه هاي داخلي در مورد آزادي پانزده تن از بازداشت شدگان نيز از سوي خانواده هاي آنها تكذيب شده است.
به گفته فعالان مدافع حقوق بشر، شماري از بازداشت شدگان به زندان مركزي تبريز انتقال يافته اند و ماموران پليس و وزارت اطلاعات هنگام مراجعه اعضاي خانواده بازداشت شدگان، از وضعيت آنان اظهار بي اطلاعي مي كنند.}

 

^{مدير بخش خاورميانه ديده بان حقوق بشر خواستار آزادي بازداشت شدگان و اجازه برگزاري آزادانه تظاهرات اعتراضي آنان شده است}

^{ديده بان حقوق بشر در اطلاعيه خود سابقه اي از اقدامات فعالان حفظ محيط زيست براي نجات درياچه اروميه را ذكر كرد و از جمله گفته است كه برگزاري تظاهرات اعتراضي پس از خودداري مجلس از تصويب فوريت طرح حفاظت از اين درياجه گسترش يافت و در جريان اين تظاهرات، ماموران امنيتي با استفاده از باتوم برقي و گاز اشك آور به تجمع معترضان حمله كردند كه باعث زخمي شدن تعدادي از تظاهركنندگان از جمله زنان و كودكان شد.
ديده بان حقوق بشر افزوده است كه مقامات و رسانه هاي طرفدار حكومت طي سال هاي اخير همواره مسئوليت دولت در قبال خشك شدن درياچه اروميه را رد كرده و اين پديده را به گرمايش زمين نسبت داده اند اما فعالان محلي اين نظر را رد كرده اند و وعده مقامات دولتي در مورد اختصاص ۹۵۰ ميليارد تومان (حدود ۹۵ ميليون دلار) براي نجات اين درياچه را اقدامي فريبكارانه دانسته اند.
جو استورك در واكنش به برخورد خشونت آميز دولت با فعالان مدافع محيط زيست در آذربايجان گفته است: "بارها و بارها مقامات ايراني، چه در آذربايجان و چه در ساير نقاط اين كشور، نشان داده اند كه هيچگونه انتقادي را تحمل نمي كنند."
وي گفته است: "دولت ايران به جاي انتقاد از تظاهركنندگان به خاطر دريافت نكردن مجوز برگزاري تظاهرات، بايد هر چه سريعتر كساني را كه به دليل برگزاري اعتراضات مسالمت آميز بازداشت كرده است آزاد كند و به آنان امكان دهد در آينده نيز بتوانند براي ابراز نظرات خود به برگزاري تظاهرات اعتراضي مبادرت ورزند."}

^{انتقاد فعالان سياسي ايراني}

^{در خبري ديگر در همين زمينه، جمعي از فعالان سياسي و اجتماعي ايران نيز از نحوه برخورد حكومت جمهوري اسلامي با اعتراض مدافعان محيط زيست نسبت به وضعيت درياچه اروميه انتقاد كرده اند.
روز دوشنبه، وبسات جرس، كه گزارش هاي و ديدگاه هاي مخالفان دولت ايران را منعكس مي كند، متن بيانيه جمي از نمايندگان ادوار مجلس در خارج از كشور را منتشر كرده كه در آن آمده است "برخوردهاي امنيتي و سركوبگرانه راه حل اعتراضات مدني نيست."
اين بيانيه كه با امضاي نورالدين پير موذن، فاطمه حقيقت جو، اسماعلي گرامي مقدم، رجبعلي مزروعي، علي اكبر موسوي خوئيني و حسين يوسفي اشكوري انتشار يافته يادآور مي شود كه طبق اصل ۵۰ قانون اساسي جمهوري اسلامي، حفاظت از محيط زيست يك وظيفه عمومي است و لازم است حاكميت و شهروندان با تعامل با يكديگر در اين زمينه فعاليت كنند.
نويسندگان اين بيانيه فراهم آمدن زمينه خشك شدن درياچه اروميه را به "سوء عملكرد حاكميت" در سال هاي اخير نسبت داده و گفته اند كه اعتراضات مردم نسبت به اين واقعه، با سركوب دولت مواجه شده است.}

 

^{نحوه برخورد حكومت ايران با اعتراضات مدني نشانه تحمل ناپذيري جمهوري اسلامي نسبت به هر گونه انتقادي دانسته شده است}

^{اين گروه از نمايندگان دوره هاي سابق مجلس در بيانيه خود گفته اند كه حكومت "به جاي شنيدن صداي اين اعتراض و پاسخگويي، با تغيير صورت مساله از يك موضوع زيست محيطي و اعتراض مدني به يك مساله امنيتي - سياسي، به ابزار سركوب و ارعاب براي ساكت كردن معترضان روي آورده است و به همين دليل، در اين روزها شاهد برخوردهاي خشن و بگير و ببندهاي گسترده شهروندان معترض بوده ايم."
در اين بيانيه آمده است: "درياچه اروميه متعلق به همه ايرانيان، و در سطح كلان، يك ميراث بشري و جهاني است و از اين رو، وظيفه همه ما در سراسر ايران است كه به حمايت و همراهي و همگامي با هموظنان آذربايجاني برخيزيم و با ياري يكديگر، حفاظت از درياچه اروميه را به يك خواست و مطالبه ملي تبديل و حاكميت را در اين باره پاسخگو و مسئول سازيم."
اين بيانيه در پايان خواستار رسيدگي مجلس و قوه قضاييه شده و با هشدار در مورد عواقب برخورد خشونت آميز با اعتراضات مدني گفته است: "زود يا دير انباشت اين نارضايتي ها مي تواند به انفجاري از اعتراضات مردمي دامن زند كه سرانجام و تبعات آن قابل پيش بيني نيست."
همچنين سايت جرس نامه سرگشاده حدود سي تن از فعالان سياسي و اجتماعي آذربايجان را منتشر كرده كه در آن خواستار آزادي بازداشت شدگان معترض به خشك شدن درياچه اروميه شده اند.
امضا كنندگان اين نامه با اشاره به دستگيري كساني كه در مراسم افطاري روز ۲ شهريور بازداشت شدند، گفته اند كه دستگيري و ادامه بازداشت اين افراد "به لحاظ ايرادات حقوقي و انساني كه در تناقض با اصول صريح قانون ا ساسي و قوانين حقوقي جاري كشور مي باشد، موجب نگراني هاي عديده اي شده است."
اين گروه از فعالان سياسي و اجتماعي آذربايجان در پايان نامه خود خواستار آزادي بازداشت شدگان، رفع محدوديت هاي ايجاد شده براي فعالان اجتماعي و زيست محيطي و "پرهيز از هرگونه تنش آفريني در اين برهه حساس" شده اند.
همزمان با انتشار بيانيه هاي اعتراضي عليه نحوه برخورد دولت با معترضان به خشك شده درياچه اروميه، راديو و تلويزيون دولتي ايران در روز دوشنبه، ۲۱ شهريور (۱۱ سپتامبر)، اظهارات دو تن از مقامات دولتي را در مورد پديده خشك شدن درياچه اروميه منتشر كرده است.
محمد جواد محمدي زاده، معاون رئيس جمهوري و رئيس سازمان محيط زيست، از برخي اظهار نظر ها در باره وضعيت درياچه اروميه ابراز تعجب كرده و گفته است: "اينكه عده اي از توفان نمك در درياچه اروميه و همچنين در اختيار قرار ندادن اعتبارات از سوي دولت براي حل مشكلات اين درياچه سخن گفته اند، حرف درست و كارشناسي نيست و برخي اظهار نظرها در اين زمينه، نوعي برخورد سياسي و بزرگنمايي و سياه نمايي است."
براساس اين گزارش، آقاي محمدي زاده گفته است : "در برنامه اي پنج ساله با اعتبار ۱۳۵۰ ميليارد تومان، مشكل اساسي درياچه اروميه حل خواهد شد."
در همانحال، راديو و تلويزيون دولتي به نقل از رحيم سجادي، معاون آب و خاك و صنايع وزارت جهاد كشاورزي گزارش كرده است كه ۱۱۰ ميليارد تومان براي احياي درياچه ارومينه در طرح هاي آبياري تحت فشار و شبكه هاي فرعي در حوزه آبريز درياچه اروميه در استان هاي كردستان، آذربايجان غربي و آذربايجان شرقي هزينه مي شود.
آقاي سجادي افزوده است كه خشك شدن درياچه اروميه باعث از ميان رفتن كشاورزي در منطقه مي شود و هشدار داده است كه: "كم آبي اين درياچه باعث جابجايي نمك و تهديد كشاورزي در منطقه مي شود."}