مسئولیت رسیدگی به درخواست پناهندگی بر اساس دوبلین 3 با کدام کشور است؟
در صورتی که متقاضی پناهندگی در یک کشور اتحادیه اروپا )مثلا آلمان( درخواست پناهندگی بدهد، وظیفه اداره در آلمان است که ابتدا کنترل نماید آیا فرد متقاضی پناهندگی قبلا در یک کشور دیگر عضو امور پناهندگی اتحادیه اروپا یا عضو پیمان شنگن درخواست پناهندگی داده بوده است. این کنترل از جمله به یکی از چند روش زیر انجام می گیرد:
-کنترل از طریق "اویورو داک"
-کنترل از طریق "ویز"
-سوال از خود فرد متقاضی پناهندگی در مورد مسیر خروج از کشورش و مسیر ورود او به آلمان.همچنین سوال از او در این مورد که آیا پاس داشته است، ویزا داشته است، قبلا در کشور دیگری بوده است و...
بعضا نیز پیش می آید که وسایل شخصی یا محتوای وسایل یا جیب لباس های او مورد بازرسی قرار گرفته تا مشخص شود آیا عکس، کاغذ خرید یا نوشته ای که نشان از حضور یا عبور پناه جو از کشور دیگری باشد، یافت می شود یا نه.
سیستم جدید، امکان کنترل و تبادل اطلاعات مربوط به هویت و مشخصات دریافت کنندگان ویزای شنگن را بین کشورهای عضو بسیار افزایش داده و به پلیس مرزی این امکان را می دهد تا در کنترل پاس، با گرفتن اثر انگشت نسبت دارنده ی پاس به درست بودن ویزا و اینکه ویزا متعلق به دارنده آن می باشد، اطمینان حاصل کند.
همچنین در صورتی که فردی که ویزای شنگن دریافت کرده در یک کشور دیگر اتحادیه اروپا درخواست پناهندگی دهد، اداره امور پناهندگی در آن کشور از طریق کنترل نام و مشخصات و اثر انگشت آن فرد در این بانک اطلاعاتی مشخص خواهد کرد که آیا او قبلا از طریق یکی از سفارتخانه های کشورهای عضو قرارداد شنگن درخواست ویزای شنگن داده است یا نه، و اگر آری، مشخص می شود که کشور صادر کننده ویزا کدام کشور بوده است.
در امور پناهندگی در اتحادیه اروپا هرگاه مشخص گردد که متقاضی پناهندگی ویزای یک کشور دیگرِ عضو پیمان شنگن را داشته اما )مثلا در آلمان( درخواست پناهندگی داده است، به همان کشور صادر کننده ی ویزا بازگردانده خواهد شد. مهم نیست که آیا این فرد در آن کشور بوده یا نبوده است، مهم کشور صادر کننده ویزا می باشد که مطابق قرارداد دوبلین 3 ، همان کشور مسئولیت رسیدگی به درخواست پناهندگی آن فرد را نیز به عهده دارد.
همچنین است اگر فردی حتی ویزای شنگن هم نداشته، اما قبل از ورود به یک کشور عضو شنگن )برای مثال آلمان( از یک کشور امن ثالث دیگر )تمام کشورهای اتحادیه اروپا و عضو پیمان شنگن، کشور امن ثالث تلقی می شوند( عبور کرده است )مرز زمینی( یا توقف داشته است )در ترانزیت فرودگاه(، یا در یک کشور دیگر عضو پیمان شنگن قبلا درخواست پناهندگی داده بوده است، در تمام موارد فوق درخواست پناهندگی تحت عنوان "ناوارد" طبقه بندی شده و ابتدا پرونده و سپس تحت شرایط خاصی خود پناه جو به آن کشور که مسئولیت دارد برگردانده خواهد شد.
در چه شرایطی مطابق قرارداد دوبلین 3 امکان ماندن در مثلا آلمان و رسیدگی به درخواست پناهندگی وجود دارد؟
1. دلایل خانوادگی و انسانی
)رعایت مواردی که در پی می آید برای کشوری که پرونده را بررسی می کند الزامی می باشد.(
بسیاری از پناه جویان مایلند به دلایل خانوادگی یا به دلیل بیماری های روحی یا جسمی درخواست پناهندگی خود را در کشوری ارائه دهند که در آنجا افراد خانواده، فامیل یا دوستان قابل اعتمادشان زندگی می کنند. اما اگر قرارداد دوبلین 3 شرایط پناهندگی در کشورهای اتحادیه اروپا را اینچنین سفت و سخت محدود کرده است، پس در چه شرایطی هنوز این امکان وجود دارد که بتوان درخواست پناهندگی خود در کشور مورد نظر )در اینجا آلمان(را دنبال نمود؟
در حالت های زیر و بر اساس قرارداد دوبلین 3 می توان به دلایل خانوادگی )تعریف خانواده در ماده 4 حرف "گ" آورده شده است و شامل خواهر و برادر نمی گردد(، با وجود داشتن ویزای شنگن درخواست پناهندگی را ارائه داد. کشور بررسی کننده موظف است به پرونده رسیدگی کرده و نمی تواند پناه جو را به کشور دیگر بفرستد:
الف) بهم پیوستگی به همسر یا شریک زندگی: در صورتی که رابطه از کشور مبداء شکل گرفته بوده باشد.(بر اساس مواد 9 اگر همسر یا شریک زندگی در آن کشور اقامت دارد و بر اساس ماده10 اگر همسر یا شریک زندگی در آن کشور درخواست پناهندگی داده و درخواستش هنوز در حال بررسی می باشد.
ب) بهم پیوستگی به فرزند یا فرزندان زیر18 سال: در صورتی که ازدواج نکرده و مجرد باشند. در مورد
کودکان زیر18 سال علاوه بر پدر و مادر، خواهر و برادر نیز حق پیوستگی دارند. به شرطی که این بهم پیوستگی به ضرر کودک نباشد.
پ) موارد خاص انسانی و خانوادگی
(رعایت این حالت برای کشوری که پرونده را بررسی می کند الزامی می باشد).
در موارد خاص انسانی و خانوادگی مانند حاملگیِ قبل از تولد نوزاد، یا وجود بیماری های حاد روحی و جسمی که مراقبت دیگر اعضاء خانواده در بهبودی فرد نقش تعیین کننده دارد نیز می توان درخواست بهم پیوستگی به خانواده یا فامیل نمود.
2. مهلت های قانونی:
در صورتی که مهلت های قانونی تعیین شده برای ارجاع پرونده یا بازگرداندن پناه جو به کشور دیگر رعایت نشده یا سپری شده باشد. کشوری که در آنجا درخواست پناهندگی داده شده، موظف به رسیدگی به درخواست پناهندگی می باشد. این مهلت های قانونی عبارتند از:
الف) مهلت سه ماهه پرسش و استعلام: اگر پناه جو در کشوری(مثلا آلمان)، درخواست پناهندگی دهد اما شامل دوبلین 3 گردد، آلمان موظف است که کتبا و رسما درخواست خود را به کشوری که این پناه جو باید به آنجا بازگردانده شود تسلیم کند. این مهلت از زمانی که پناه جو درخواست پناهندگی خود در آلمان را ارائه داده است تا زمانی که آلمان نامه را برای آن کشور ارسال می کند سه ماه می باشد. اگر اثر انگشت متقاضی پناهندگی در سیستم "اویروداک" وجود داشته و تائید گردد، این مهلت دو ماه می باشد.
ب) مهلت دو ماهه پاسخ به پرسش و استعلام: کشوری که از آن درخواست شده است نیز موظف است.
در حالت عادی ظرف دو ماه کتبا به این درخواست پاسخ دهد.
در حالت فوری و عاجل این مهلت حداقل یک هفته و حداکثر یک ماه می باشد.
پ) مهلت عملی کردن و اجرای بازگردادن به کشوری که مسئولیت دارد: از زمانی که کشور مورد سوال قرار گرفته شده اعلام موافقت کند نیز آلمان شش ماه مهلت دارد تا بازگرداندن پناه جو به آن کشور را به اجرا بگذارد. اگر پناه جوئی که قرار است بازگردانده شود در زندان باشد، این مهلت حداکثر یک سال خواهد بود. و اگر پناه جو مخفی شده، برگه ی قانونی اقامتی نداشته یا بطور رسمی از او هیچ آدرس و اطلاعاتی در مورد محل سکونتش موجود نباشد، این مهلت 18 ماه خواهد بود.
اگر مهلت های ذکر شده در قرارداد دوبلین 3 رعایت نشده یا سپری شده باشند و در آن مهلت زمانی بازگرداندن پناه جو، یا اخراج او عملی نشده باشد، دیگر، مسئولیت رسیدگی به درخواست پناهندگی با آلمان خواهد بود.
ت) مهلت شش ماهه لغو مسئولیت: در صورتی که متقاضی پناهندگی با ویزای معتبر از یکی از کشورهای عضو شنگن وارد یکی از کشورهای منطقه شنگن شده (مثلا وارد آلمان شده)، و مهلت اعتبار ویزای او شش ماه است که سپری شده است، اما هنوز منطقه شنگن را ترک نکرده است، یا حتی اگر متقاضی پناهندگی قبلا از یکی از کشورهای عضو شنگن، اقامت معتبری دریافت کرده (مثلا ایتالیا) که اکنون حداقل دو سال است که از مهلت اعتبار آن گذشته است، در این حالت ها، کشوری که این فرد اکنون در آنجا درخواست پناهندگی دهد(مثلا آلمان)، مسئولیت رسیدگی به درخواست را به عهده دارد.
در عین حال اگر معلوم شود فردی غیرقانونی وارد یکی از کشورهای منطقه شنگن شده (مثلا آلمان)، اما آلمان بتواند اثبات کند که متقاضی پناهندگی حداقل پنج ماه را غیر مُنقطع در یک کشور دیگر (مثلا ایتالیا) ساکن بوده است، آن کشوری که او در آنجا سکونت داشته(ایتالیا)، مسئولیت رسیدگی به پرونده را به عهده دارد.
ث) مهلت سه ماهه لغو مسئولیت:
در صورتی که پناه جوئی (مثلا در آلمان) درخواست پناهندگی دهد اما قبلا در یک کشور دیگر اتحادیه اروپا بوده یا ویزای یکی از کشور های عضور پیمان شنگن را داشته، یا در یکی از آن کشورها درخواست پناهندگی داده بوده است(مثلا ایتالیا)، اگر خاک آن کشور (در این مثال ایتالیا) را حداقل سه ماه است که ترک کرده است، در این حالت، آلمان مسئولیت رسیدگی به درخواست پناهندگی را به عهده دارد و ایتالیا دیگر مسئولیتی نخواهد داشت. به این شرط که اگر آلمان از ایتالیا در مورد وضعیت آن فرد سوال کند، ایتالیا بتواند اثبات کند که آن شخص حداقل سه ماه است که خاک ایتالیا را ترک کرده است. و به این شرط که آن شخص، دارای اقامتی هنوز معتبر از ایتالیا نباشد.
-حقوق پناه جوئی که قرار است به کشور دیگر بازگردانده شود.
الف) مطلع کردن پناه جو: پناه جو، یا وکیل او باید بطور کتبی در مورد نتیجه استعلام از کشوری که قرار است پناه جو به آنجا بازگردانده شود به زبانی که برای او قابل فهم باشد مطلع گردد.
ب) حق شکایت به دادگاه: در صورت صدور حکم بازگرداندن، پناه جو می تواند از طریق وکیلش شکایت فوری به دادگاه ارائه دهد. تا زمان اعلام حکم دادگاه، بازگرداندن پناه جو به تعویق می افتد.
پ) تامین یا تقبل هزینه وکیل: در صورتی که پناه جو نتواند هزینه های پرداخت هزینه وکیل را به عهده بگیرد، هر کشور عضو پیمان دوبلین بر اساس قوانین همان کشور باید هزینه به استخدام گرفتن یک وکیل از سوی پناه جو را به عهده گرفته یا دسترسی پناه جو به وکیل(تسخیری) را تضمین نماید.
انتگراسیون
