ماجرای شب اعدام جوان زیر 18 سال در اوین- پاسخ جرم مجازات است اما بخشش اثرگذارتر است

سرویس اجتماعی «فردا»- خشونت در جامعه ما در سال های اخیر شکل و شمایل عجیبی به خود گرفته و گاهی اوقات خبرهایی از درگیری در سطح جامعه به گوش می رسد که به دلایل بسیار جزئی و کوچک جرقه نزاع و درگیری زده شده و در پایان نیز منجر به قتل یکی از طرفین و داغدار شدن یک خانواده شده است. در این بین اما در هفته های اخیر از کتابی با نام "دیدار با مسافران مرگ" در جشن بخشش تالار وحدت رونمایی شد کهماجرای شب اعدام نوجوان زیر 18 سالی است که در یک درگیری مرتکب قتل شده است. ناشر این کتاب نیز "سپیده دانایی" است که رونمایی آن در تالار وحدت در جشن بخشش با حضور احمد مسجد جامعی رئیس شورای شهر تهران و گلزاری معاون جوانان وزارت ورزش و جوانان انجام شد. در ادامه گفتگوی «فردا» با سید محمد مجابی،‌ نویسنده این کتاب را بخوانید.  

 
-       در ابتدا توضیحاتی در خصوص این کتاب و علت نگارش آن بفرمایید.  
موضوع کتابی که من نقل کردم ماجرای یک حادثه واقعی است که بر اساس این اتفاق واقعی یک وکیل از من درخواست کرد که در زمان اجرای حکم اعدام، موکل جوانقاتل از من خواست که به همراه وی به زندان اوین بروم. من هم این دعوت را پذیرفتم و در محل اعدام حاضر شده و آنچه در این حضور مشاهده شد و اتفاق افتاد سبب شد تا من این کتاب را بنویسم. جوان زیر 18 سالی که محکوم به اعدام بود و در یک درگیری منجر به قتل فرد دیگری شده بود و من در آن محل حضور داشتم تا بتوانم تلاشی برای گرفتن رضایت از اولیای دم انجام دهم. در این مسیر قاضی اجرای احکام نیز مساعدت کرد و کمک کرد که بتوانم با اولیای دم مذاکره کنم. علت اصلی نگارش این گزارش از ماجرای آن شب نیز این بود که بگوییم با بیان این جزئیات بتوانیم در جامعه بگوییم اولا یک حرکت خشن تا چه حد می تواند دامن گیر باشد و چه شرایطی روحی و روانی را برای طرفین درگیری خواهد داشت و علاوه بر آن چه اثرات منفی در جامعه و در بین مردم می گذارد. من امیدوار بودم که بتوانم با نوشتن این گزارش قدمی در جهت صلح در بین اعضای جامعه بردارم.

-       این جوان اعدام هم شد؟ 
خوب این را دیگر باید با خواندن کتاب متوجه شوید. 

-       کتاب شامل چه بخش هایی است و چه توصیه ای به خوانندگان شده است؟ 
این کتاب 2 بخش دارد. یک قسمت واقعی که شرح ماوقع از ماجرای اتفاقاتی است که در شب اعدام آن جوان اتفاق افتاد. نکاتی که آن شب برای من داشت این بود که چه خانواده هایی که عزیزانشان در آستانه اعدام قرار داشت آنجا بودند و چه خانواده هایی که اولیا دم بودند. میزان استرس،‌اضطراب و مشکلاتی که در بین هر دو خانواده وجود داشت به راحتی لمس و درک می شد. خوشبختانه با اجازه قاضی نیز بنده توانستم وارد زندان هم شوم و با اولیای دم مذاکراتی نیز کردم. اما نمی توانم فشارهایی که آن شب بر همه وجود داشت را انکار کنم. آنچه در زمان به وجود آمدن چنین اتفاقاتی مهم است این است که چگونه این وقایع را کنترل و مدیریت کنیم و مسیری را انتخاب کنیم که آسیب ها کمتر شود. یکی از این مسیرها نیز گرفتن رضایت است. در رضایت تفاوتی که بین اجرا و گرفتن رضایت هست این است که در صورت اجرای حکم درست است که پرونده بسته می شود اما کدورت ها همچنان باقی می ماند. اما با رضایت دادن اولیای دم کدورت و کینه توزی نیز از بین خواهد رفت. 

-       با توجه به شرایطی که شما تجربه کردید، به نظرتان چگونه می توان از یک خانواده داغدیده تقاضای بخشش داشت؟ 
از شیوه هایی که می توان برای جلوگیری از اعدام و درخواست بخشش استفاده کرد، این است که با مذاکره،‌ دلجویی و خواهش از خانواده طرف مقابل بخواهیم که با رافت و بخشش حیات یک جوان دیگر را از وی نگیرند.
 
-       بیشتر این کتاب را تربیتی می دانید یا توصیه ای. یعنی اثرگذاری آن روی مخاطب آثار تربیتی برای دوری از نزاع دارد یا توصیه ای است به خانواده هایی که عزیزی را از دست داده اند و حالا در موقعیت بخشش یا قصاص قرار گرفته اند؟ 
از نگارش این کتاب هر کس می تواند برداشت خودش را داشته باشد اما علاقه من این است که اعضای جامعه با خواندن این کتاب از خشونت دست بردارند. همچنین افرادی که در آستانه تصمیم گیری قرار دارند بدانند که یکی از بهترین راه های پیش روی آنها بخشش است.

-       نگارش کتاب چند وقت طول کشید؟ 
از آنجایی که بیشتر این کتاب یک گزارش است،‌ نگارش آن مدت زیادی طول نکشید. 

-     شما خودتان بخشش را توصیه می کنید یا قصاص؟ 
این دنیا آنقدر کوچک است و آنقدر زمان سریع می گذرد که عمرهای ما عددی نیستند. آنچه که اهمیت دارد این است که ما بتوانیم در این دوره مناسب از عمر خود بهره گیریم. اگر کسی محکوم می شود بسته به جرم خود باید مجازات شود و هیچ کس منکر مجازات و تنبه نیست. هر عملکرد تخلف آمیز نیز باید پاسخی داشته باشد. اما اگر گذشت و بخشش صورت بگیرد مناسب تر خواهد بود و این نیز در نوع مجازات اثر خود را خواهد داشت.

-       به عنوان بخش پایانی بفرمایید که چه توصیه ای به اهالی جامعه به خصوص جوانان در زمینه کنترل خشم دارید؟ 
احساسی که من از جامعه دارم این است که به نظرم باید کاری کنیم در اجتماعی که در آن زندگی می کنیم تعامل افزایش پیدا کند و مردم در شرایطی باشند که همدیگر را تحمل کرده و با یکدیگر همراهی داشته باشند. اما متاسفانه گاهی اوقات می بینیم که در جامعه خشونت هایی بین افراد ایجاد می شود. از همین رو باید راهکارهایی برای کاهش این خشونت طرح ریزی کرد. یکی از نمادهایی که در خشونت در سال های اخیر در جامعه ما بیشتر دیده می شود،‌درگیری ها بین افرادی کمتر از سن 18 سال است و بعضا نیز منجر به قتل می شود. بحث قتل در تمام دنیا از جایگاه ویژه ای برخوردار است و کسانی که مرتکب این جرم می شوند مورد پیگردهای جدی قرار می گیرند،‌ نکته حائز اهمیت اما این است که ما کاری کنیم که جامعه به سمت صلح حرکت کند. برای کسانی که دچار این حادثه می شوند چه آنکس که فرزند خود را از دست داده و چه کسی که در آستانهاعدام و مجازات فرزند خود قرار دارد، سنگینی مسئله به حدی است که آسیب های بسیاری به این خانواده ها متحمل می شود. خصوصا برای جوانان زیر 18 سال می توان گفت که این اقداماتی از پیش طراحی شده نیست و یک اقدام هیجانی و بدون برنامه ریزی است. فرد نیز بعد از ارتکاب به چنین جرمی به شدت متنبه می شود.